ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΙΟΝΙΟ;

60.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας στο Ιόνιο και την Κρήτη και 17.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης

σε Ήπειρο, Δυτική Στερεά Ελλάδα και Δυτική Πελοπόννησο έχουν ήδη παραχωρηθεί σε ξένες και ελληνικές πετρελαϊκές επιχειρήσεις για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον.

Οι θαλάσσιες περιοχές που παραχωρούνται με τις τέσσερις συμβάσεις που κυρώθηκαν από τη Βουλή την 1/10/19, είναι «Νοτιοδυτικά Κρήτης» και «Δυτικά Κρήτης» που παραχωρούνται στην κοινοπραξία Total, ExxonMobil και Ελληνικά Πετρέλαια, τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο» που παραχωρείται στην κοινοπραξία Repsol - Ελληνικά Πετρέλαια  που αφορά περιοχές δυτικά και νότια της Κέρκυρας (οικόπεδο 3) και δυτικά και βόρεια της Λευκάδας (οικόπεδο 7) και τη θαλάσσια περιοχή «Περιοχή 10 Ιόνιο Πέλαγος» (Κόλπος Κυπαρισσίας) που παραχωρείται στα ΕΛΠΕ.

Μετά από τις διαδοχικές αποχωρίσεις τον TOTAL και REPSOL, τα ΕΛΠΕ ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2022 σεισμικές έρευνες στο οικόπεδο 10 (Κυπαρισσιακός Κόλπος) και στην συνέχεια το Φεβρουάριο στο οικόπεδο 7.

ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ;

Όταν εντοπιστεί αυτό που εμείς γνωρίζουμε ως πετρελαιοπηγή, κατασκευάζεται πάνω της μια εγκατάσταση σαν πύργος για να γίνει η εξόρυξη. Στη συνέχεια γίνεται η γεώτρηση και τρυπώντας το έδαφος δημιουργείται ένα φρεάτιο που φτάνει εκεί που βρίσκεται το πετρέλαιο.

Είτε ξεπηδήσει ως πίδακας που έχουμε δει σε αρκετές κινηματογραφικές ταινίες είτε – πιο συχνά – αν αντληθεί με τη βοήθεια νερού, αφού τοποθετηθούν τα κατάλληλα εξαρτήματα, η παραγωγή ξεκινά.

Έχει ενδιαφέρον ότι οι διάφορες βαλβίδες που τοποθετούνται για να ρυθμίζουν την πίεση και τη ροή του πετρελαίου, ονομάζονται «Χριστουγεννιάτικο Δέντρο». Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε μια εξόρυξη για να αυξηθεί η παραγωγή ποικίλλουν από απλή πρόκληση πίεσης με νερό, μέχρι χρήσης νιτρογλυκερίνης ή υδροχλωρικού οξέως.

Το αργό πετρέλαιο, στη συνέχεια, αποθηκεύεται σε οριζόντιες ή κατακόρυφες κυλινδρικές δεξαμενές με περιστρεφόμενα πτερύγια για την απομάκρυνση των διαλυμένων αερίων υδρογονανθράκων.

Στον πυθμένα των δεξαμενών κατακάθονται οι στερεές ουσίες και το νερό, τα οποία και απομακρύνονται. Το αργό πετρέλαιο στη συνέχεια μεταφέρεται στο διυλιστήριο, το οποίο σχεδόν πάντα βρίσκεται στον τόπο κατανάλωσης των προϊόντων διύλισης. Η μεταφορά του γίνεται, κυρίως, με αγωγούς και δεξαμενόπλοια, αλλά και με τρένα και βυτιοφόρα.

Η εξαγωγή του φυσικού αερίου γίνεται επίσης με γεώτρηση σε πηγάδι. Αυτά τα πηγάδια διανοίγονται μεν ειδικά για φυσικό αέριο, αλλά επειδή το φυσικό αέριο βρίσκεται συχνά στις ίδιες αποθέσεις με το πετρέλαιο, ενίοτε η εξαγωγή φυσικού αερίου είναι μια παράπλευρη λειτουργία της εξόρυξης πετρελαίου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το φυσικό αέριο επιστρέφεται πίσω στο πηγάδι για μελλοντική εξόρυξη.

ΠΟΙΑ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΤΑΝ ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΑ ΒΑΘΗ;

Η τεχνολογία και ο εξοπλισμός για τις θαλάσσιες εξορύξεις είναι παρόμοια με την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στη στεριά, με τη διαφορά ότι οι εγκαταστάσεις στηρίζονται σε εξέδρες μέσα στη θάλασσα. Για εξορύξεις σε μεγάλα βάθη (πάνω από τα 500 μέτρα που αφορούν τις εξορύξεις που θα γίνουν στην περιοχή μας), χρησιμοποιούνται αποκλειστικά πλωτές εγκαταστάσεις γεώτρησης. Οι εγκαταστάσεις αυτές κρατούνται σε σταθερή θέση πάνω από το πηγάδι με άγκυρες και προπέλες , οι οποίες ισορροπούν την εξέδρα στα θαλάσσια ρεύματα και τα κύματα που αντιμετωπίζει.

Παρότι υπάρχουν σήμερα εξαιρετικά προηγμένα συστήματα άντλησης υδρογονανθράκων μέσω πλωτών εγκαταστάσεων, είναι προφανές ότι οι εξορύξεις σε μεγάλα βάθη, μακριά από τη στεριά, αντιμετωπίζουν πολλές αντικειμενικές τεχνικές δυσκολίες και ρίσκα. Οι δυσκολίες αυτές σημαίνουν δύο πράγματα:

1. ότι οι εξορύξεις σε μεγάλα βάθη είναι πολύ πιο ακριβές από μια συμβατική εξόρυξη, απαιτούν τεράστιες επενδύσεις, και βασίζονται επομένως σε σχετικά υψηλές τιμές υδρογονανθράκων για να είναι επενδυτικά βιώσιμες.
2. ότι είναι πολύ πιο επικίνδυνες τόσο για τους ανθρώπους, όσο και για το περιβάλλον. Όχι μόνο οι πιθανότητες ατυχημάτων αυξάνονται σημαντικά με το βάθος, αλλά μειώνονται κατακόρυφα και οι δυνατότητες έγκαιρης παρέμβασης για αποφυγή καταστροφικών πετρελαιοκηλίδων. Η BP, για παράδειγμα το 2010, χρειάστηκε πέντε ολόκληρους μήνες για να σταματήσει τη διαρροή πετρελαίου από το πηγάδι Deepwater Horizon στον κόλπο του Μεξικού, που βρισκόταν στα 1.500 μέτρα βάθους. Αντιστοίχως, η Total χρειάστηκε σχεδόν δυο μήνες για να σταματήσει τη διαρροή υδρογονανθράκων από τη πλατφόρμα Elgin στη Βόρεια Θάλασσα.

Πάρα τα ρίσκα για το περιβάλλον και την εμπειρία περασμένων ατυχημάτων, η πετρελαϊκή βιομηχανία συνεχίζει απτόητη τις μη συμβατικές εξορύξεις, σε βάθη που αγγίζουν τα 3.000 μέτρα. Ο ίδιος μάλιστα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων, Γιάννης Μπασιάς σχολιάζοντας τα βάθη των οικοπέδων  σημείωσε ότι “η τεχνολογία στο συγκεκριμένο κομμάτι δεν έχει προχωρήσει ακόμη αρκετά”.

ΣΕ ΠΟΙΟ ΣΤΑΔΙΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΞΟΡΥΞΕΩΝ;

Οι συμβάσεις έχουν γίνει ήδη αποδεκτές από τη Βουλή των Ελλήνων με τις θετικές ψήφους των βουλευτών της ΝΔ, του Κινήματος Αλλαγής και της Ελληνικής Λύσης (σ.σ. μόνο στις 2 για το Ιόνιο). Παρακάτω μπορείτε να δείτε τα στοιχεία που αφορούν τη δική μας περιοχή: N.4629/19 (ΦΕΚ 154Α/10-10-19): Κύρωση της Σύμβασης Μίσθωσης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών «Repsol Exploracion S.A.» και «Ελληνικά Πετρέλαια Ανώνυμη Εταιρεία» για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο», Δυτική Ελλάδα.

Το επόμενο στάδιο είναι οι λεγόμενες σεισμικές έρευνες. Μόλις μελετηθούν τα γεωλογικά στοιχεία μιας περιοχής και αποδειχτούν θετικά, ξεκινά η σεισμική έρευνα που ουσιαστικά μέσα από «βόμβες ήχου» που εξαπολύει στο υπέδαφος και της αντανάκλασης που προκαλούν διαμορφώνει μια εικόνα του υπεδάφους. Πρόκειται για έναν εξαντλητικό «υπέρηχο» με καταστροφικές συνέπειες για τα θαλάσσια είδη.

Στη θάλασσα, η διαδικασία αυτή γίνεται με ειδικά πλοία (seismic streamer) που δημιουργούν ηχητικά κύματα («ηχητικές βόμβες»), και λαμβάνουν την ανάκλαση των κυμάτων. Λόγω των τεράστιων εκτάσεων των οικοπέδων, τα πλοία αυτά συνήθως πλέουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μαζεύοντας γεωφυσικές πληροφορίες ανά την επιφάνεια ενός οικοπέδου.

Αυτή η διαδικασία ενέχει ολέθριους κίνδυνους για τα θαλάσσια θηλαστικά, καθώς και άλλα θαλάσσια είδη. Οι επιπτώσεις μάλιστα ξεπερνούν τα όρια των οικοπέδων καθώς αφενός ο ήχος στη θάλασσα ταξιδεύει πολύ μακρύτερα από ότι στον αέρα ενώ βέβαια τα θαλάσσια θηλαστικά, οι χελώνες και τα ψάρια κολυμπούν σε μεγάλες αποστάσεις.

ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΥΠ ΟΨΙΝ ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ  ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ;

Σημαντικό πλήγμα στην περιβαλλοντική νομοθεσία είναι η εξαίρεση των σεισμικών ερευνών από την υποχρέωση διενέργειας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.  Δεδομένου ότι οι συμβάσεις με τις εταιρείες εξόρυξης κυρώνονται με νόμο, οι διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης καθορίζονται από τον κάθε κυρωτικό νόμο ξεχωριστά.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι:

- Tα σχέδια περιβαλλοντικής δράσης (ΣΠΔ) που σε άλλες συμβάσεις αναφέρονται ως περιβαλλοντικά σχέδια δράσης (ΠΣΔ) δεν αποτελούν μέρος της κανονικής διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Επίσης, δεν υπάρχουν ούτε προδιαγραφές, ούτε και προβλέπεται οποιαδήποτε διαδικασία έγκρισής τους. Πρόκειται για μια «ιδιωτική» διαδικασία αλληλογραφίας μεταξύ εκμισθωτή και μισθωτή, η οποία στερείται διαφάνειας.

- Ο Μισθωτής-ανάδοχος υποχρεούται να διεξάγει όλες τις Εργασίες Πετρελαίου κατά τρόπο που να διασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος σύμφωνα με τους Κανόνες Επιστήμης και Τέχνης Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων. Ωστόσο, κάθε αναφορά του μισθωτή-αναδόχου σε «κανόνες επιστήμης και τέχνης έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων», δεν θεωρείται επαρκής, καθώς στερείται επιστημονικής και τεχνολογικής δεοντολογίας αλλά και νομικής βάσης, ενώ δεν υπάρχουν ούτε πρότυπα, ούτε προδιαγραφές, ούτε θεσμοθετημένες βέλτιστες τεχνικές και πρακτικές.

 

Δεύτερη σημαντική παρατήρηση είναι ότι στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει ρητή απαγόρευση της μεθόδου της υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking) στην περίπτωση εύρεσης σχιστολιθικού πετρελαίου ή αέριου. Η παράλειψη αυτή αποτελεί απειλή για την ελληνική φύση ακόμα και μετά την αλλαγή στον νομικό ορισμό των «υδρογονανθράκων» με σχετική τροπολογία, η οποία δείχνει ενδεχομένως πρόθεση του νομοθέτη χωρίς ωστόσο να προχωρά σε ρητή απαγόρευση. Το αποτέλεσμα αυτής της ασάφειας είναι να δίνεται δυνατότητα έρευνας για κοιτάσματα τα οποία για να αντληθούν θα απαιτούν αυτή τη μέθοδο ή ακόμα και περιθώριο εφαρμογής της μεθόδου στο πλαίσιο ισχύουσας άδειας εκμετάλλευσης.

Οι συμβάσεις παραχώρησης απομειώνουν δραματικά το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των περιοχών Natura, καθώς δεν καλύπτουν με την προβλεπόμενη από τη νομοθεσία της ΕΕ δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων κατά το άρθρο 6.3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τις περιοχές Natura.

ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΘΑ ΧΑΡΙΣΟΥΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ;

Γενικά, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το μέγεθος των απολήψιμων κοιτασμάτων της Ελλάδας.

Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για τις τρεις περιοχές που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο ερευνών είναι 100 εκατ. βαρέλια για την περιοχή των Ιωαννίνων, 200 εκατ. βαρέλια για το κοίτασμα του Πατραϊκού Κόλπου και περίπου 10,7 εκατ. βαρέλια για το κοίτασμα του Κατάκολου, τα οποία θα εξορυχθούν μέσα σε χρονικό διάστημα 25 ετών, σύμφωνα με τις υπογραφείσες συμβάσεις.

Από την άλλη μεριά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat η κατανάλωση της χώρας σε πετρέλαιο μόνο για το 2016 ανήλθε σε σχεδόν 92 εκατ. βαρέλια. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι οι ανάγκες της χώρας σε πετρέλαιο είναι πολύ μεγαλύτερες. Με άλλα λόγια, όλα τα εκτιμώμενα διαθέσιμα κοιτάσματα σε αυτές τις τρεις περιοχές, όπου προχωρούν οι έρευνες, θεωρητικά θα έφταναν για να καλύψουν την κατανάλωση της χώρας για μόλις τρία χρόνια ενώ τα κοιτάσματα, αν τελικά αποδειχθεί ότι είναι όντως απολήψιμα, θα εξορυχθούν σε 25 χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση τα κοιτάσματα που θα εξορυχθούν στην Ελλάδα δεν προορίζονται για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας αλλά για πώληση με στόχο τα έσοδα. Ακόμη όμως κι αν το πετρέλαιο αυτό χάριζε στη χώρα ενεργειακή επάρκεια, θα την κρατούσε δεσμευμένη στο μοντέλο των ορυκτών καυσίμων, το οποίο πρέπει να αφήσουμε πίσω μας αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή.

ΑΠΟ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΤΩΝ ΕΞΟΡΥΞΕΩΝ ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΘΑ ΔΟΘΕΙ ΣΤΙΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ, ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΙ ΚΕΡΔΟΣ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ;

Στο μοίρασμα της πίτας των υδρογονανθράκων κερδισμένες βγαίνουν κυρίως οι πετρελαϊκές εταιρείες. Αντίθετα, οι τοπικές κοινωνίες, οι οποίες θα επωμιστούν ενδεχόμενες περιβαλλοντικές και οικονομικές επιβαρύνσεις, λαμβάνουν πάντα το μικρότερο ποσοστό της πίτας.

Με βάση το ισχύον καθεστώς, κι εφόσον βρεθούν κοιτάσματα, οι εταιρείες έχουν δύο κύριες φορολογικές υποχρεώσεις κατά την φάση την εξόρυξης:

1. Καταβάλλουν δικαιώματα επί της παραγωγής (royalties), που υπολογίζονται με βάση το μέγεθος της εξόρυξης και την τιμή των υδρογονανθράκων, και σε συνάρτηση με το κόστος που επωμίζεται η εταιρεία για την εξόρυξη ανά κοίτασμα. Με απλά λόγια, εάν μια εταιρεία δηλώνει ότι το κόστος εξόρυξης είναι μεγάλο, τότε το Ελληνικό Κράτος λαμβάνει ένα πολύ μικρό ποσοστό δικαιωμάτων επί της συνολικής παραγωγής (2% – 4% ανάλογα με το κοίτασμα).
2.  Καταβάλλουν τον φόρο εισοδήματος επιχειρήσεων στο κράτος, στην περίπτωση που δηλώνουν κέρδη. Ο φορολογικός συντελεστής για τις πετρελαϊκές εταιρείες είναι πολύ μικρότερος (25% επί των κερδών) σε σχέση με ό,τι ισχύει για τις άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (29%). Από το 25%, το 20% κατανέμεται στο Κράτος και το υπόλοιπο 5% στην Περιφέρεια, όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία.

Σε όλα αυτά, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τη συνήθη πρακτική των πετρελαϊκών κολοσσών να αποκρύπτουν τα κέρδη τους μέσω διάφορων λογιστικών μεθόδων (για παράδειγμα transfer pricing) που τους επιτρέπουν να μην πληρώνουν εταιρικό φόρο. Ως αποτέλεσμα, ενδέχεται δημόσιο και περιφέρειες να λαμβάνουν πενιχρά έσοδα από τις εξορύξεις μέσω του φόρου εταιρικού εισοδήματος.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της κοινοπραξίας του Πρίνου, ΚΑΒΑΛΑ OIL AE. Κατά την ετήσια έκθεση της του 2016, η εταιρεία δήλωσε ζημίες, πληρώνοντας έτσι μηδενικό φόρο εταιρικού εισοδήματος στο Κράτος. Τo 2015 η εταιρία συνεισέφερε στο Κρατικό προϋπολογισμό το πενιχρό ποσό των 177.000 Ευρώ.

Ποια είναι όμως τα πραγματικά οφέλη για την χώρα μας και για το νησί μας; Για το Ελληνικό δημόσιο έως 300 εκ. € το χρόνο για 25 – 30 χρόνια. Τόσα χρήματα όμως μπορεί να αποφέρει στην περιοχή μας, μόνο η τοπική αλιεία. Για την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας τα έσοδα είναι 3,2 εκ, ενώ τα ετήσια φορολογικά έσοδα από τον τουρισμό είναι 7.2 εκ., ενώ απασχολούνται πάνω από 1.000.000 εργαζόμενοι

ΠΟΣΟ “ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ” ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΗΛΙΔΑ; ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΟΤΙ Η ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΗΔΑΜΙΝΕΣ;

Ενώ οι εγχώριοι πολιτικοί και οι εταιρείες προσπαθούν να καλλιεργήσουν τον μύθο του μηδενικού ρίσκου για το περιβάλλον, η πραγματικότητα είναι ότι ατυχήματα συμβαίνουν πάντα και παντού, ακόμα και σε χώρες με πολύ καλύτερο θεσμικό πλαίσιο και περιβαλλοντικές πρακτικές από τη δική μας. Τα ατυχήματα – βάσει διεθνών στατιστικών και εμπειρίας – είναι ο κανόνας της βιομηχανίας πετρελαίου, ανεξαρτήτως ηπείρου και υποτιθέμενης περιβαλλοντικής μέριμνας. Η ιδέα ότι η χώρα μας θα γίνει η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα είναι πλήρως εσφαλμένη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αμερικανική κυβέρνηση έχουν μάλιστα ποσοτικοποιήσει το ρίσκο ατυχημάτων, τόσο από τις ίδιες τις εξορύξεις, όσο και από την αύξηση μεταφοράς πετρελαίου μέσω θαλάσσης . Καμία από αυτές τις μελέτες δεν θεωρεί το ρίσκο μηδενικό – το αντίθετο. Αυτές οι μελέτες έχουν όμως αγνοηθεί πλήρως από τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που δημοσίευσε και ενέκρινε το Ελληνικό Κράτος.

Πέρα από τα δεκάδες μεγάλα ατυχήματα συμβαίνουν και εκατοντάδες μικροατυχήματα σε χώρες πλουσιότερες από τη δική μας. Για παράδειγμα, οι εξορύξεις της Repsol στα ανοιχτά της Καταλονίας έχουν δημιουργήσει πάνω από 20 πετρελαιοκηλίδες σε μία μόλις δεκαετία, με αποτέλεσμα τη μείωση του αλιευτικού εισοδήματος και τη ρύπανση της ακτογραμμής σε μία από τις τουριστικότερες περιοχές της Μεσογείου.

Στις εξορύξεις της Βόρειας Θάλασσας (Ηνωμένο Βασίλειο) έχουν επίσης γίνει εκατοντάδες μικροατυχήματα. Τα ατυχήματα μπορεί να είναι συγκριτικά «μικρά» σε μέγεθος, έχουν ωστόσο δραματικές επιπτώσεις και στο θαλάσσιο περιβάλλον και στις τοπικές οικονομίες. Για παράδειγμα η απαγόρευση αλίευσης που επακολουθεί την κάθε πετρελαιοκηλίδα έχει μεγάλο κόστος για τους ντόπιους ψαράδες.

Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι πιθανότητες για ένα ατύχημα στη βιομηχανία του πετρελαίου είναι μέσα στο «σύνηθες επιχειρηματικό πλάνο». Και για να είμαστε ακόμα πιο ακριβείς, όταν η χώρα αναφοράς είναι η Ελλάδα, η 6η πιο σεισμογενής χώρα του κόσμου, το να θεωρούμε μηδαμινές τις πιθανότητες ενός ατυχήματος είναι τουλάχιστον αφελές. Ειδικά στην περιοχή του Ιονίου πελάγους, την πλέον σεισμογενή περιοχή της Ευρώπης, και σε συνδυασμό με τα μεγάλα βάθη εξόρυξης που αυξάνουν τα επίπεδα τεχνικών δυσχερειών και επομένως αστοχιών, οι πιθανότητες ενός ατυχήματος αυξάνονται κατακόρυφα. Αυτό θα έπρεπε να συνηγορεί αποτρεπτικά για κάθε απόπειρα εξόρυξης.

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη του WWF Ελλάς, ένα σοβαρό περιστατικό πετρελαϊκής ρύπανσης θα επέφερε ολέθριες επιπτώσεις για δεκαετίες στην τουριστική βιομηχανία (ζημία ύψους 5 δισ. ευρώ) και την αλιευτική δραστηριότητα του Ιονίου, της Δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης, κοστίζοντας στην εθνική οικονομία έως και 7,74 δισ. ευρώ με ονομαστικούς όρους (5,3 δισ. ευρώ σε παρούσα αξία).

Όπως είναι αναμενόμενο, ο τουριστικός κλάδος υφίσταται τη μεγαλύτερη οικονομική ζημιά (της τάξης των 5 δισ. ευρώ), ενώ σημαντικές απώλειες αναμένονται και στον τομέα της αλιείας (κατά μέσο όρο 17% μείωση εισοδήματος για τρία χρόνιασε περίπτωση ατυχήματος), με τις τοπικές κοινωνίες εν τέλει να πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των επιπτώσεων σε τουρισμό και αλιεία, ελλείψει διαθέσιμων στοιχείων, στη μελέτη δεν συνυπολογίζεται το κόστος της ζημιάς σε άλλες οικοσυστημικές υπηρεσίες που επηρεάζονται άμεσα από ένα περιστατικό ρύπανσης (π.χ. παροχή φυσικών προϊόντων, πνευματικά και ψυχολογικά οφέλη από σχετιζόμενες με τη θάλασσα δραστηριότητες, κτλ.).

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΤΩΡΑ ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΠΙΑ;

Όπως δεν υπάρχει ασφαλής λειτουργία των πυρηνικών σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι δεν υπάρχει και στην άντληση των υδρογονανθράκων. Και όλα αυτά για ένα ορυκτό καύσιμο που θα εξαντληθεί τα επόμενα 20-30 χρόνια. Και εδώ είναι ο παραλογισμός του καπιταλισμού. Επενδύει σε κάτι που ξέρει πως θα τελειώσει, που ξέρει ότι πιθανότατα θα καταστρέψει τον πλανήτη, αλλά μέχρι τότε θα βγάζει κέρδη.

Και εδώ υπάρχει ένα ερώτημα: γιατί ο καπιταλισμός διάλεξε αυτήν την περιορισμένη πηγή ενέργειας και όχι μια αέναη πηγή, όπως ο ήλιος, ο αέρας και η θάλασσα (αν και τώρα τελευταία επενδύει και σ’ αυτά). Οι λόγοι είναι στρατιωτικοί. Ενα F-15 θέλει 7.000 λίτρα κηροζίνης ανά ώρα πτήσης. Δεν υπάρχει άλλο καύσιμο μέχρι τώρα που να μπορεί να συντελεί στο να αναπτυχθεί υπερηχητική ταχύτητα.

Επίσης και οι μετακινήσεις του στρατού γίνονται όλο και ταχύτερες. Έχούν κάνει τον εξής υπολογισμό: ένας Αμερικανός φαντάρος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για τις μετακινήσεις του κόστιζε 3,7 λίτρα την ημέρα. Στον Β΄ Πόλεμο του Κόλπου έφτασε στα 55,5 λίτρα και το πετρέλαιο γίνεται βασικό στρατιωτικό υλικό.

Αν δεν είχε ανακαλυφθεί, δεν θα ήταν τόσο φονικοί οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022)

Μετά από την αποχώρηση των εταιριών από το Ιόνιο κι ενώ φαίνονταν ότι το μεγάλο project των ερευνών για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη χώρα μας είχε περιθωριοποιηθεί, τα ΕΛΠΕ έφεραν ξαφνικά το σεισμογραφικό σκάφος SW Cook να «σκάναρε» τη γεωολογική δομή του «μπλοκ 10» στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και του «Ιονίου» νοτιοδυτικά της Κέρκυρας και απέναντι από τους Παξούς. Πρόκειται για απόφαση που ξάφνιασε την αγορά, με δεδομένη τη μέχρι πρότινος ιεράρχηση των προτεραιοτήτων του ελληνικού πετρελαϊκού ομίλου που ήθελε τις έρευνες υδρογονανθράκων σε κατώτερη κλίμακα έναντι της στροφής στις ΑΠΕ και τα «καθαρά» καύσιμα. Επίσης η κίνηση αυτή ξάφνιασε, με δεδομένη και την απουσία ξεκάθαρης κυβερνητικής θέσης για τις έρευνες στην Ελλάδα αλλά και την επιστροφή στο ελληνικό δημόσιο, παραχωρήσεων που είχε ο όμιλος.

«Στη διαφαινόμενη κυβερνητική αναδίπλωση συγκαταλέγεται και η παρουσία της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων στην έκθεση EGYPS 2022 όπου συμμετέχει όλη η αφρόκρεμα… της παγκόσμιας βιομηχανίας του upstream.

Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥ Άρης Στεφάτος, μία ξεκάθαρη πολιτική επιλογή της κυβέρνησης (υπήρξε πρόταση του Κωστή Χατζηδάκη) για τη θέση αυτή, ήταν ο ίδιος εκεί στο περίπτερο του δημόσιου φορέα στο Κάιρο.

Πρόκειται για ένα ακόμη κυβερνητικό μήνυμα, σχολιάζουν παράγοντες της πετρελαϊκής αγοράς, πως η Ελλάδα επιδιώκει να προσκαλέσει κι άλλους επενδυτές για business. Όχι μόνο με γεωτρύπανα… αλλά και με ανεμογεννήτριες στο Αιγαίο. Είναι το νέο σύνθετο project που επιδιώκει να προβάλλει η ΕΔΕΥ προσφέροντας εκτός από τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς για παραχωρήσεις δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αλλά και τη συμμετοχή σε επικείμενες δημοπρασίες για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Δηλαδή επενδύσεις – «πακέτο» που θα επιτρέπει στους πετρελαϊκούς κολοσσούς να πρασινίζουν και τις δραστηριότητες τους στο upstream.»( https://www.in.gr/2022/02/17/economy/oikonomikes-eidiseis/se-anadiplosi-kyvernisi-gia-tis-ereynes-ydrogonanthrakon-stin-ellada/?fbclid=IwAR17nsTpwjyEzsxu6NwuH6EIXVGkjHG20D7fqECoppmSdodBOQQWSa4MRU8, retrieved 28_2_22)